Nachtdienst (AVRO)

Nachtdienst

Omroep	AVRO
Radiostation	Radio 1
Periode	1985-1992
Eerste uitzending	13 januari 1986
Laatste uitzending	3 augustus 2008
Presentator(en)	Edwin Rutten Karel van de Graaf Meta de Vries Fred Oster Aldith Hunkar Els Smit Hettie Lubberding Dick Klees Astrid de Jong Wim Rigter Roeland van Zeijst Martijn Rosdorff

Nachtdienst was een Nederlands radi0programma van de AVRO dat van 13 januari 1986 tot en met 3 augustus 2008 bestond. Het was een vervolg op AVRO's Service Station, dat in 1979 begon. Nachtdienst werd elke zondagmorgen uitgezonden van 01:00 tot 07:00 op Radio 1.

Presentatie

Het programma werd gepresenteerd door achtereenvolgens Edwin Rutten, Karel van de Graaf, Meta de Vries, Fred Oster, Aldith Hunkar, Els Smit, Hettie Lubberding, Dick Klees, Astrid de Jong, Wim Rigter, Roeland van Zeijst en Martijn Rosdorff.

Formule

Het programma werd groot door de formule waarin bellers allerhande vragen konden stellen over ieder denkbaar onderwerp, waarna deze vragen door andere luisteraars uit hetzij eigen, hetzij encyclopedische kennis beantwoord werden. Van tijd tot tijd werden er ook experts uitgenodigd in de studio om antwoord te geven op vragen betreffende hun vakgebied. Aan het begin van ieder uur las de presentator/trice een cryptogram voor, het zogenaamde nachtdienstcryptogram. Tot het einde van dat uur mochten luisteraars en chatters het cryptogram proberen op te lossen. Aan het eind van het uur werden de winnaars bekendgemaakt. De te winnen prijs was een cryptogrammenboekje. Tevens werd er een aantal (meestal op de vragen toepassing hebbende) muzieknummers afgespeeld in elk uur.

Chat

Al vóór 2000 werd aan Nachtdienst een chat op internet gekoppeld, aanvankelijk enkel via IRC-clients zoals mIRC, later ook via een java-applet op de website van de AVRO, Via de chat debatteerde een relatief vaste groep internetters over de uitzending, gaf antwoorden op de luisteraars-vragen, en oplossingen voor het cryptogram. De presentator volgde de chat.

Aanpassingen

De komst van internet, en met name websites als Google en Wikipedia resulteerde er in dat zelfs de meest lastige vragen binnen een handomdraai te beantwoorden vielen. De programmaredactie zag zich daarom genoodzaakt het programmaformat te wijzigen, tot ongenoegen van sommige vaste luisteraars. Sinds februari 2008 bestond het programma uit twee delen. In het eerste deel (van 01:00 tot 04:00 uur) konden luisteraars bellen met hun eigen verhaal dat overal over mocht gaan. Het tweede deel (van 04:00 tot 07:00 uur) had nog dezelfde opzet als vroeger: vragen en antwoorden, afgewisseld met muziek en ieder uur het nachtdienstcryptogram.

Opvolgers

De Nachtdienst

De directe opvolger van Nachtdienst heette De Nachtdienst. De Nachtdienst greep terug op de oervorm, een klassiek talk-radioprogramma met een generiek thema en verhalen van luisteraars. Onder meer door de komst van nieuwe toetreders, een herverdeling van zendtijd binnen het omroepbestel, moest de AVRO een aantal titels inleveren, waaronder De Nachtdienst Het programma werd gepresenteerd door Johan Doesburg (01:00-04:00 uur) en Astrid de Jong (04:00-07:00 uur). Invallers waren Martijn Rosdorff, Marjolein Dekkers, Marcel Kuijer en Roosmarijn Reijmer.

Op 29 augustus 2010 werd de laatste aflevering van De Nachtdienst uitgezonden. Deze uitzending werd live verzorgd vanaf camping Zeeburg in Amsterdam. Luisteraars waren uitgenodigd om de laatste uitzending bij te wonen. Het werd een feestelijk programma waarin alle herinneringen nog eens werden bovengehaald. Tegen het einde was er een optreden van (muzikant) Geert Leurink (zang, gitaar), (regisseur) Peter Belt (bas) en (AVRO radiodirecteur) Koop Geersing (toetsen) met het nummer De Nachtdienst Blues. In de laatste minuten van het programma werd het kampvuur van De Nachtdienst letterlijk gedoofd.

Nachtzuster

Per september 2010 heeft Omroep MAX het oude format van Nachtdienst overgenomen met in het laatste uur een cryptogram. Astrid de Jong presenteert dit programma onder de naam Nachtzuster: tot en met 2018 in de nacht van donderdag op vrijdag op NPO Radio 1 van 02:00 tot 06:00 uur, vanaf 2019 in de nacht van vrijdag op zaterdag. De herkenningsmuziek van het programma is het muzieknummer Nachtzuster van de band Doe Maar. Nachtbroeder Ron Vergouwen is De Jongs vaste vervanger.

Dit programma en De Jong zelf werden in 2017 beiden genomineerd voor de Zilveren Reissmicrofoon.

Bureau Kijk in de Vegte

Van januari 2015 tot december 2019 had ook de KRO-NCRV op NPO Radio 2 met het programma Bureau Kijk in de Vegte de oude formule van Nachtdienst grotendeels overgenomen waarbij luisteraars vragen konden stellen maar dan de redactie op zoek gingen naar andere luisteraars die de vragen konden beantwoorden.