Very High Frequency
| Radiospectrum | |
|---|---|
| 3 - 30 Hz 100.000-10.000 km |
ELF |
| 30 - 300 Hz 10.000 - 1.000 km |
SLF |
| 300 Hz - 3 kHz 1.000 - 100 km |
ULF |
| 3 -30 kHz 100 - 10 km |
VLF |
| 30 - 300 kHz 10 - 1 km |
LF (LW) |
| 300 kHz 1 km - 100 m |
MF (MW) |
| 3 - 30 MHz 100 - 10 m |
HF (SW) |
| 30 - 300 MHz 10 - 1 m |
VHF |
| 300 MHz - 3 GHz 1 m - 100 mm |
UHF |
| 3 - 30 GHz 100 - 10 mm |
SHF |
| 30 - 300 GHz 10 - 1 mm |
EHF |
Met Very High Frequency of VHF worden frequenties in het radiospectrum aangeduid tussen 30 tot 300 MHz. De radiogolven hebben een golflengte van 1 tot 10 meter en worden daarom ook wel metergolf genoemd. Een andere benaming voor deze frequenties is ultrakortegolf, in het Duits aangeduid als UKW (voor Ultrakurzwelle). Dit moet echter niet verward worden met Ultra High Frequency (UHF), de band die een stap hoger ligt dan VHF.
Propagatie[bewerken]
Propagatie van VHF-frequenties verloopt in principe rechtstreeks. Van propagatie als grondgolf is geen of nauwelijks merkbaar sprake, net als op (de hogere delen van) de HF-band. Daarom is het bereik is in principe beperkt tot zichtafstand: de antennes moeten binnen elkaars gezichtsveld staan. Door de kromming van de Aarde is het bereik hierdoor beperkt, want als de afstand te groot wordt verdwijnen beide antennes achter elkaars horizon. Daarom geldt hoe hoger de antennes zijn, hoe verder het bereik. Voor twee auto's zal het bereik meestal onder de 20 kilometer blijven, maar wanneer gebruik wordt gemaakt van een hoge toren, zoals de Gerbrandytoren in IJsselstein voor de FM-band, dan zijn veel grotere afstanden mogelijk.
Het bereik van een VHF- en ook UHF-verbinding (in kilometer) is globaal vier maal de wortel uit de som van de beide kwadraten van de antennehoogtes (in meters).
- S(x) = <math>4*\sqrt[2]{a^2+b^2}</math>
- S(x) in kilometer ("Distance" x)
- a = Antennehoogte station 1 in meter
- b = Antennehoogte station 2 in meter
In principe dringen VHF-golven door de ionosfeer heen en is dus geen ruimtegolfpropagatie mogelijk zoals bij HF. In uitzonderlijke gevallen kunnen echter in de zomer kortstondig zeer sterk geïoniseerde gebieden optreden in de E-laag van de ionosfeer, waardoor VHF-golven ook teruggebogen kunnen worden. Dit wordt Sporadische E-propagatie genoemd. Hierdoor wordt ontvangst van VHF-signalen mogelijk op grote afstanden, en is het bijvoorbeeld mogelijk FM- of TV-zenders uit andere delen van Europa te ontvangen in Nederland, en in enkele gevallen zelfs van de andere kant van de Atlantische Oceaan. Zulke propagatiemogelijkheden zijn echter weinig betrouwbaar aangezien ze zelden langer dan een uur aanhouden, en zijn dan ook vooral voor hobbyisten interessant.
Radio en televisie[bewerken]
De VHF-frequenties zijn onderverdeeld in drie banden, die elk een eigen toepassing hebben:
- Band I (47 - 68 MHz): Analoge televisie kanalen 2-4
- Band II (87,5 - 108 MHz): FM-omroep
- Band III (174 - 230 MHz): Analoge televisie kanalen 5-12, nu digitale radio
Met het verdwijnen van analoge televisie uit de ether is de FM-omroep de bekendste toepassing van VHF-frequenties.
Maritieme communicatie[bewerken]
Binnen de maritieme sector wordt de VHF-band gebruikt om schepen in kust- en binnenwateren te begeleiden en in noodgevallen te bereiken. Schepen die minder dan 60 km uit de kust varen, moeten volgens de regels van SOLAS voorzien zijn van een VHF-zender, ook wel marifoon genoemd. Het bereik (voor een gemiddeld schip) is ongeveer 30 zeemijl (55 kilometer). In het meest vlakke Nederland en België moet de binnenvaart overigens met gereduceerd vermogen en een maximale antennehoogte van 12 meter werken.
Een aantal VHF kanalen is voor speciaal gebruik gereserveerd.
- Kanaal 6 en 8: nautisch verkeer tussen schepen op zee onderling (intership.
- kanaal 10: nautisch verkeer voor de Rijn- en binnenwateren met een beperkt zendvermogenvan 0,5 tot maximaal 1 watt.
- Kanaal 13: Nautisch verkeer, voor de scheepvaart op zee uitsluitend voor de coördinatie van scheepsbewegingen en veilige navigatie (in gebieden waarvoor de kapitein dat noodzakelijk acht, dient men ononderbroken luisterwacht op het gehoor te houden op dit kanaal).
- Kanaal 16: De afwikkeling van nood- , spoed en veiligheidsverkeer.
- Kanaal 15 en 17: Onboard (intraship) communications.
- Kanaal 31: Op Nederlandse binnenwateren voor jachthavens (marinakanaal)
- Kanaal 67: On scene communications (de berichtgeving ter plaatse van een calamiteit.)
- Kanaal 70: DSC-alarmering en overige DSC-aanroepen. In marifoons zonder DSC moet dit kanaal geblokkeerd zijn.
- Kanaal 72: In Nederland Sociaal verkeer en berging- en sleepwerkzaamheden.
- Kanaal 73: Communicatie i.v.m. milieu-verontreiniging.
- Kanaal 77: Sociaal verkeer in Nederland.
- Kanaal 82: In Nederland bunkeren en proviandering.
De kustwacht centrum Den Helder (Netherlands Coast Guard) callsign :Den Helder Rescue bewaakt 24 uur per dag kanaal 16 en fungeert als landelijk meld- en informatiepunt o.a. voor rampenbestrijding, hulpverlening en opsporings- en reddingsactiviteiten.
Alle maritieme frequenties zijn te vinden in de Regeling gebruik van frequentieruimte zonder vergunning 2008, Bijlage 11, maritiemmobiele communicatie. Het Agentschap Telecom is toezichthouder op het juiste gebruik van (onder andere) maritiem frequentiegebruik.
Civiele en militaire communicatie[bewerken]
Het gebied tussen 108 en 138 MHz (net boven de FM-omroepband) is gereserveerd voor luchtvaartcommunicatie. Het gedeelte van 108 tot 118 MHz wordt gebruikt voor radionavigatie met de VOR- en ILS-systemen. Het resterende gedeelte, 118 tot 138 MHz, is voor communicatie met de luchtverkeersleiding en maakt gebruik van spraak in AM. De frequentie 121,5 MHz is gereserveerd voor noodoproepen.
Daarnaast bevindt zich rond 70 MHz een band voor communicatie in taxi's. De band van 30 tot 65 MHz is gereserveerd voor militair gebruik.
Rond 80 MHz bevindt zich in Nederland een band voor politiecommunicatie. In België is dit 159 MHz en 164 MHz in België (voor 2004 en inmiddels C2000 in Nederland en A.S.T.R.I.D. in België).
Radioamateurs[bewerken]
 Zie Radioamateur voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Het VHF-gebied bevat een aantal banden voor radio-amateurs:
- 50 - 52 MHz (6 m)
- 70 - 70,5 MHz (4 m)
- 144 - 146 MHz (2 m)
