Bewerken van Gebruiker:Vincent/Kladblok/Ad Roland

[[Bestand:Uitreiking Kruiwagen en Export Prijs tijdens radioprogramma Open House . Ad, Bestanddeelnr 931-8888.jpg|thumb|Ad Roland in 1981]]
'''Ad Roland''' ([[Rhenen]], [[29 december]] [[1945]]), (geboren Van Schenkhof ) ook wel door de luisteraars  ''Adje Roland'' of ''Adje Patatje'' genoemd, is een Nederlands voormalig [[Diskjockey|radiodiskjockey]]. Hij  bereikte in de zeventiger en tachtiger jaren met zijn radioprogramma’s miljoenen luisteraars. Na zijn succesvolle periode als programmamaker en als discjockey, vonden zijn werkzaamheden in radioland meer dan dertig jaar achter de schermen plaats. Hij werd in de radiobranche destijds gezien als de jongeman die  de eerste transitie van luistergedrag aankondigde en later de man die nieuwe onderzoeksmethoden ontwikkelde, zoals onder andere die waarmee men de perceptie van elk gewenst radioprogramma nauwkeurig per luisteraar in beeld kon brengen. 
En hij werd de meest gevraagde radio consultant van Europa. (ARD LINK VOOR BRON TOEVOEGEN)

==Biografie==
===Beginperiode bij de radio===
Ad Roland groeide, net als velen van zijn generatie, als tiener op met de opkomende rock 'n roll en de programma's van [[Radio Luxemburg]] op de 208 meter [[middengolf]]. Het was hem duidelijk, dat zijn interesse bij het medium radio lag. 
Halverwege de 60er jaren raakte hij betrokken bij het jongerenprogramma van de [[AVRO]], [[Minjon]]. Dat was in die tijd de bakermat  voor beginnend radiotalent. Hij ervoer aan den lijve, dat bij de [[Publieke Omroep]] destijds niet voldoende kennis en ervaring over het toekomstige muziekradio beschikbaar was. Dat moest men destijds allemaal zelf uitzoeken.

===Start bij NOS===
In 1968 was hij na lang zoeken in het bezit gekomen van dat wat in Nederland niet bestond, universitaire documentatie (uit de [[Verenigde Staten]]) over het medium radio. De documentatie bevatte analyses over de opzet, de filosofie en de marketing erachter. Ad ontpopte zich reeds in die jaren tot iemand die nadacht over radio als medium en die altijd weer een formule zocht, om de luisteraar met het beste te bedienen. Die uitdaging werd zijn passie en uiteindelijk een goede reden om met zijn studie als elektronicus te stoppen.
Begin zestiger jaren won in ons land de televisie steeds meer terrein, terwijl radio (Ad noemde het de eerste transitie) duidelijk een passief beluisterd medium werd, dat steeds vaker aanstond tijdens allerlei andere bezigheden. 
Vanaf 1969 tot nazomer 1974 was hij als [[producer]] en [[presentator]] aan de zijde van NOS radiobaas [[Joop de Roo]] te vinden. Hij was o.a. in dat verband betrokken bij programma's van [[Joost den Draaijer]] en [[Felix Meurders]] op [[Hilversum 3]]. [[(BRON ????)]]
In de jaren zeventig was Ad onder meer verantwoordelijk voor het programma ''Proefdraaien''. In dit [[NOS]]-programma, dat wekelijks live werd uitgezonden, kregen potentiele radio talenten een kans hun kunnen te tonen. Opmerkelijk detail is hier, dat het radiodebuut van [[Frits Spits]] in Ad’s programma ''Proefdraaien'' het begin van Frits z’n glansrijke radio-carrière inluidde. [[(BRON ????)]]

===Mislukte start van Radio Northsea===
Eind 1969 nam hij voor [[Erwin Meister]] en [[Edwin Bollier]] van de toekomstige [[zeezender]] [[Radio Noordzee Internationaal|Radio Northsea International]] (RNI), kerstprogramma’s op die door omstandigheden nooit zijn uitgezonden. Het was de bedoeling dat RNI haar uitzendingen voor kerst 1969 zou beginnen, maar dat liep anders. Deze beginnende zeezender had namelijk al meteen financiële problemen en kon in het geheim bij [[Bull Verweij]] van [[Radio Veronica geld]] lenen. Maar wel op voorwaarde dat er geen Nederlandstalige uitzendingen zouden plaatsvinden. Die kwamen er in eerste instantie (1970) ook niet en daarmee eindigde de samenwerking van Ad Roland met de Zwitsers en de heren Meister en Bollier. [[(BRON ????)]]

===Ad Petersen vanaf de M.V. Mi Amigo===
Al vanaf 1967 had Ad Roland contacten met de [[Radio Caroline]] organisatie, onder meer met [[Chris Carey]] één van de assistenten van eigenaar [[Ronan O’ Rahilly]]. Niet verwonderlijk dat hij in de picture was, toen [[Sylvain Tack]] uit het Vlaamse Buizingen eind 1973 medewerkers zocht voor zijn nieuwe Vlaamse Radiostation [[Radio Mi Amigo|Mi Amigo]]. Terwijl Ad bij de officiële Nederlandse Publieke Omroep werkzaam bleef, adviseerde hij in 1973 het management van Radio Mi Amigo en presenteerde hij in 1974 onder de naam ''Ad Petersen'' op dat station iedere week de Joepie Top 50. Hij nam de programma’s vooraf op in zijn eigen productiestudio te Culemborg. Eind augustus 1974 werd medewerking aan een zeezender illegaal verklaard door een wijziging in de Nederlandse wetgeving. Voor Ad kwam daarmee een einde aan zijn zeezender avontuur, voornamelijk vanwege zijn “legale” werkzaamheden voor de Publieke Omroep in [[Hilversum]].

===TROS===
Ad werd zomer 1974 door toenmalig [[TROS]] Hilversum 3 chef [[Hugo van Gelderen]] gevraagd om voor deze omroep te komen werken. Ingaande 3 oktober 1974 werd hij samen met [[Ferry Maat]] (ex Radio Noordzee) en [[Tom Mulder]] (ex [[Radio Veronica (zeezender)|Radio Veronica]]), bij de kersverse A-omroep TROS één van de presentatoren van de befaamde TROS donderdag op Hilversum 3. Ad Roland presenteerde onder meer het ochtendprogramma [[Krieken met Adje]], waarmee hij op de vroege ochtend zeer populair werd bij met name vrachtwagenchauffeurs. Het was het enige programma in de geschiedenis van de Nederlandse radio, dat via het toenmalige communicatiemiddel van de truckers, het zogenaamde [[27 MC|27 Mc.-Bakkie]], live in de uitzending contact had met de chauffeurs.
In zijn 14 jarige loopbaan bij TROS-radio presenteerde hij naast ''Krieken met Adje'' onder andere programma's als: de [[Nederlandstalige Top 10 (TROS)|Nederlandstalige Top 10]], ''Nederlands Hitwerk'', de [[Polderpopparade]], de [[Gouden Uren]] en het best beluisterde radioprogramma dat de TROS ooit uitzond, de [[Europarade]]. Dit programma was volgens het officiële “NOS kijk en Luister onderzoek” met 3.237.000 luisteraars, in Nederland het op één na best beluisterde radioprogramma van de vorige eeuw.


===Ad Roland Media Services===
Waar in Nederland commerciële radio in de jaren tachtig nog in de ban bleef, was men in het buitenland al veel verder. Daar veranderde midden jaren tachtig het radiolandschap snel. In Duitsland bijvoorbeeld, waar de mediawet was gewijzigd, kregen commerciële regionale en lokale radio initiatieven de kans een licentie te bemachtigen. Met zijn kennis en internationale contacten werd Ad om advies en medewerking gevraagd. Voor een (beginnend) commercieel radiostation was het - om adverteerders te werven – van groot belang de luisteraars goed te bedienen en vast te houden. 
Dat vroeg om een visie en know-how en voor hij het wist was Ad Roland [[consultant]].
Om dit - naast zijn radioactiviteiten in Hilversum - zakelijk correct te kunnen realiseren had hij in 1985 “Ad Roland Media” opgericht. Op 1 juli 1986 startte in Duitsland Radio Schleswich-Holstein (RSH) haar uitzendingen. Het relatief kleine RSH-team van 30 radiopresentatoren en journalisten plus 30 andere medewerkers wist mede dankzij Ad Roland binnen een paar maanden een groot marktaandeel te verwerven ten koste van de officiële staatsomroep NDR. Zo’n 70% van die NDR luisteraars luisterden nu naar de nieuwe marktleider RSH. Dit succes maakte, dat Ad Roland’s knowhow ook elders gevraagd werd bij het opzetten van nieuwe radiostations. De stations waarbij hij betrokken was, werden vrijwel allemaal marktleider en dat viel op. 
Het gerenommeerde blad Der Spiegel bijvoorbeeld besteedde in een artikel ruim aandacht aan zijn activiteiten en beschreef Ad als “Meister im Sendungs-Bewustsein”. Zo bezochten later meerdere buitenlandse omroepen Hilversum, (zoals bijvoorbeeld de Duitse ARD televisie) om een reportage over de werkzaamheden van Ad Roland te maken.  [[(BRON ????)]]

===Vertrek bij de TROS===
Zijn werk bij Ad Roland Media viel niet meer te combineren met zijn radioprogramma's bij de TROS. In 1986 kondigde Ad zijn afscheid aan en op [[30 september]] [[1988]] vertrok hij bij de TROS. 
Zijn naam bleef in Nederland vooral verbonden aan zijn radioshows en inzet voor de ''polderpop''. 

===European Media Services===
In het buitenland en met name in Duitsland werd Ad Roland gezien als radiopionier en het Veronica magazine omschreef hem als “de radiodokter van Europa”. [[(BRON ????)]]Na het succes van RSH volgden nieuwkomers als Radio F (Neurenberg), Radio Charivari (Beieren), Radio NRW (Nordrhein-Westfalen) Radio FFH (Hessen) Antenne Eins (Stuttgart), Radio Brocken enzovoort. Eind jaren negentig waren zo’n 42 radiostations tussen de Noordzee en de Alpen door Ad Roland en zijn team op weg geholpen. 

Als zelfstandig consultant adviseerde hij radiostations in Spanje, België, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Scandinavië, Duitsland en Nederland.
Met zijn “European Media Services” fungeerde hij als sparringpartner van het management, leidde medewerkers op tot volleerd programmamaker, ontwikkelde samen met de klant het marketingplan, het programmaformat en het muziekformat. Dat opleiden gebeurde sinds 1985 eerst in de studio’s op zijn verblijf “Davidshof” te Beusichem en later (1993) in het nieuwe bedrijfspand te Hilversum. 

In 1988 was Sky Radio als buitenlandse commerciële zender één der eersten die via het begeerde kabelnet toegang kreeg tot de Nederlandse radiomarkt. Sky schakelde Ad Roland Media in voor de opbouw van het muziekformat. Het werd een relatie van vele jaren.

Begin van de jaren negentig veranderde in Nederland voorzichtig het radioklimaat en kregen ook Nederlandse commerciële stations wat ruimte. Er ontstond uiteindelijk meer keus in het Radiolandschap en dus ook meer concurrentie. Dat bemerkten niet alleen de landelijke omroepen, maar ook de regionale en lokale radiostations. In 1992 organiseerde Ad Roland Media speciaal voor de lokale omroepen het symposium “Holland Lokaal ‘92”. Er volgden daarna nog diverse seminars en symposia. 

===Onderzoek===
Geïnteresseerd naar het luistergedrag van de luisteraar als consument werd onder leiding van Ad Roland aanvankelijk onderzoek gedaan met behulp van degelijke en erkende bureaus zoals Intomart. Maar toen er meer specifiek onderzocht moest worden, waren die bestaande bureaus voor zijn nieuwe methodes niet voldoende ingericht. Ad Roland  ontwikkelde in 1994 eigen computersoftware, om dankzij nieuwe technische toepassingen betere informatie te kunnen verzamelen. Zo kregen voortaan alle geënquêteerden geluidsfragmenten via de telefoon te horen, die voor het eerst in de geschiedenis rechtstreeks door een PC werden afgespeeld. Dit terwijl bijna iedere vraag aan een geluidsfragment was gekoppeld. Dankzij deze technische vernieuwing werden er tevens nieuwe methodes voor onderzoek mogelijk. De uitkomsten van hetgeen men onderzocht waren opeens  veel realistischer dan bij eerdere methodes het geval was. De specifieke luistergewoonten van de radioluisteraars kwamen veel beter in beeld en men kon nu zeer exact onderzoeken, wat de luisteraars bij een radiostation wel of niet wilden horen en wat de reden was om af te stemmen op een zender.Omdat de vraag naar onderzoek enorm toenam, verplaatste Ad Roland Media haar onderzoeksactiviteiten begin 1996 naar “The Audience Profile Company” een nieuw bedrijf met callcenters in Nederland, Duitsland en Oostenrijk. [[(BRON ????)]]

===In eigen land===
In het voorjaar van 1996 was [[Radio M Utrecht|Radio Utrecht]] één van de Nederlandse klanten. Deze regionale zender onderging na onderzoek een ''facelift'' en zag onder de nieuwe naam ''Radio M'' haar marktaandeel in twee maanden stijgen van 6 naar 10%. Verder maakten destijds in Nederland o.a. [[Sky Radio]], [[Radio 538]], [[Radio Noordzee Nationaal]], [[Radio Gelderland]], [[Radio Veronica]] en [[Radio 3]] gebruik van Ad Roland’s diensten.

===Media Tools en Het MaxX Music concept===
Sky Radio was in 1988 het eerste Nederlandse station dat met radio automatisering on-air ging en Ad Roland had ook al snel een paar stations in Duitsland geautomatiseerd. Dit betekende dat steeds meer programmamakers met digitale apparatuur moesten leren omgaan. Om het werken met die “moderne” digitale techniek goed te kunnen begeleiden, werd door Ad Roland in 1993 Media Tools opgericht.
Toen men in 1997 met de ontwikkeling van de MaxX Music speler startte, werden deze activiteiten ook bij Media Tools ondergebracht. Eigenlijk was het apparaat -net als radio- voor de consument bedoeld, maar men kreeg destijds de muziekrechten voor het gebruik van de MaxX Music speler door consumenten niet rond. Er was wel een licentie te verkrijgen voor de professionele gebruiker. Dus werd het apparaat verder ontwikkeld voor professioneel gebruik en in het jaar 1999 op de markt gebracht. In het inmiddels gepatenteerde apparaat werden in het begin 45 en later meer dan 140 verschillende non-stop muziek-formats aangeboden. Deze programma’s werden net zoals bij de radio, door de muziekredactie van Ad Roland samengesteld. 
De nieuwe digitale muziekservice maakte al snel bij de gebruikers het oude cassette-deck en de trouwe CD-speler volledig overbodig. 
Media Tools bracht in verloop van tijd acht verschillende muzieksystemen op de markt, van simpel tot geavanceerd. Veel van de voor die tijd zeer unieke systemen, stonden sinds 1998 vrijwel continu in contact met de servers van Media Tools. Toen reeds kon een abonnee bij Media Tools binnen een paar minuten iedere gewenste titel downloaden en daarmee een eigen muziekprogramma samenstellen. Men had eind vorige eeuw nog nooit van providers als Spotify gehoord, want die bestonden toen nog niet.

===Etherveiling===
Het jaar 2003 was qua drukte weer een topjaar toen Ad Roland Media in opdracht van de Sky Radio Group diens inschrijvingen verzorgde voor de Nederlandse etherveiling. Sky Radio wist daarmee twee kavels binnen te halen. Een kavel voor Sky Radio en een kavel voor de “Gouwe Ouwe Zender”. Voor wat betreft de invulling van dit laatste kavel werd later een deal met Veronica gemaakt. 

==Koninklijke onderscheiding==
Ad Roland werd in 2020 benoemd tot Ridder in de [[Orde van de Nederlandse Leeuw]] voor zijn veelzijdig en baanbrekend werk voor de radio-industrie en voor zijn grote verdiensten als programmamaker en radioconsultant in binnen en buitenland.

==Trivia==
* Roland nam altijd afscheid van zijn luisteraars met de woorden ''Bye bye zwaai zwaai''.

==Externe links==
* [http://www.josvanelst.eu/interview.php Ad Roland en zijn PASSIE VOOR RADIO (interview)]
* {{Link YouTube|id=2_8BchK4LdU|label=Programmafragment ''Krieken met Adje''}}
* [http://www.spreekbuis.nl/radio-icoon-ad-roland-3fm-is-een-speeltuin-geworden Radio-icoon Ad Roland: "3FM is een speeltuin geworden."] (interview), www.spreekbuis.nl
{{DEFAULTSORT:Roland, Ad}}
[[Categorie:Nederlands radio-dj]]
[[Categorie:Nederlands radiopresentator]]